احمد بن ابی نصر بزنطی
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | احمد بن‌محمد بن‌ابی‌نصر بَزَنْطی |
| کنیه | ابوجعفر |
| لقب | بزنطی |
| وفات | سال ۲۲۱ هجری قمری |
| مدفن | مدینه |
| مشخصات دینی | |
| از یاران | امام کاظم(ع)، امام رضا(ع)، امام جواد(ع) |
احمد بن محمد بن‌ابی‌نصر بَزَنْطی، (۱۵۲-۲۲۱ق)، از عالمان متقدم امامیه در کوفه که در شمار اصحاب امام کاظم(ع)، امام رضا(ع)، امام جواد(ع) و نیز از اصحاب اجماع است.
زندگی‌نامه
احمد بن محمد بن عمرو بن زید از بزرگان شیعه در قرن دوم هجری است. کنیه زید، جد دوم، وی ابو نصر بوده است. در منابع روایی برای اختصار، غالباً نام جد اول را حذف می‌کنند و به جای زید نیز کنیه او، ابی نصر، را می‌آورند. یعنی غالبا از وی با عنوان احمد بن محمد بن ابی نصر یاد می‌شود. گاهی نیز از وی با عنوان «ابن ابی نصر» یاد می‌کنند.
لقب وی بزنطی است. بزنط نوعی از لباس بوده است و ظاهرا وی در کار خرید و فروش این لباس بوده است و به همین دلیل به بزنطی معروف شده است. برخی نیز معتقدند که بزنطی معرب بیزانسی است کنیه او ابوجعفر و به احتمال ابوعلی است.
خاندان بزنطی در کوفه زندگی می‌کردندو جزو موالیان (غیر عرب) آن دیار به شمار می‌آمدند.این که آنان با قبیله عرب سکون، از شاخه‌های بزرگ قبیله کنده پیمان داشتند مورد اتفاق است. اما در مورد این که اصل این خاندان از کجا بوده است اختلاف وجود دارد. برخی اصل این خاندان را ایرانی می‌دانند و برخی این خاندان را بیزانسی می‌دانند.
بزنطی در سال ۲۲۱ هجری قمری درگذشت.
جایگاه حدیثی و علمی
- وی از اصحاب امام کاظم(ع)، امام رضا(ع) و امام جواد(ع) بوده است. او علاوه بر نقل روایت از امامان، از کسانی چون عبدالله بن سنان، حماد بن عثمان، جمیل بن دراج، ابان بن عثمان و عاصم بن حمید نقل روایت کرده است.
- بزنطی از اصحاب اجماع است و افرادی چون ابراهیم بن هاشم قمی، حسین بن سعید اهوازی، احمد بن محمد برقی، حسن بن محبوب و علی بن مهزیار اهوازی و محمد بن عیسی بن عبید یقطینی از او حدیث نقل کرده‌اند.
- علمای رجال شیعه وی را با الفاظی مانند ثقه و جلیل القدر و بلندمنزله در نزد امام رضا یاد کرده‌اند. و ازآنجا که وی در سلسله اسناد حدیثی در سیره نبوی هم هست، علمای رجالی اهل سنت هم نام وی را در آثار خود ذکر کرده‌اند و البته وی در نزد اهل سنت مورد تایید نیست.
- علمای رجال برای بزنطی سه کتاب الجامع(حاوی مجموعه‌ای گسترده از اخبار در زمینه‌های گوناگون معارف دینی، به ویژه فقه)،المسائل و النوادر ذکر کرده‌اند.
دیدگاه‌ها
- بزنظی پس از درگذشت امام کاظم(ع)، نخست در شمار قائلان به وقف قرار داشت، اما در پی مکاتبه‌ای با امام رضا(ع)، به امامت آن حضرت معتقد شد.
- بزنطی جزو آن دسته از اصحاب بود که حتی در دوران حضور امام به اجتهاد معتقد بود
- او در مساله تعارض بین دو روایت، به عنصر تقیه در حل این تعارض توجه داشت.
- وی روایات متعددی در مورد علم امام نقل کرده است که نشان از حساسیت وی نسبت به این موضوع دارد. روایت «ایمان هیچ بنده‌ای کمال نمی‌یابد، مگر آنکه بشناسد آنچه برای نخستین ایشان ائمه(ع) است، برای آخرین‌ایشان نیز همان است و ایشان در حجت و طاعت و حلال و حرام با یکدیگر برابرند. را وی مستقیما از امام رضا(ع) نقل کرده است.
پانویس
- ↑ مامقانی، تنقیح المقال، چاپ سنگی، ج۱، ص۷۷.
- ↑ امین، أعیان الشیعة، ج۳، ص۱۴۰.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، الذریعة، ج۲۴، ص۳۲۲.
- ↑ رجوع کنید به ابن شهرآشوب، ص۱۰؛ مامقانی، تنقیح المقال، چاپ سنگی، ج۱، ص۷۷.
- ↑ نجاشی، رجال، ۱۴۰۷ق، ص۷۵؛ طوسی، ۱۳۵۱ش، ص۳۶، پانویس؛ کشّی،ش ۱۱۰۲؛ تستری، قاموس الرجال، ج۱، ص۵۶۳-۵۶۶؛ شیخ طوسی، ص۳۶.
- ↑ عطاردی، راویان امام رضا، ۱۳۶۷ش، چ ۱، ص۷۶.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، الذریعة، ج۲۴، ص:۳۲۲.
- ↑ علامه حلی، خلاصة الأقوال، ص۱۳.
- ↑ بروجردی، ترتیب اسانید الکافی، مقدمه کتاب، مقدمه ثانیه.
- ↑ خویی، معجم رجال الحدیث، ج۳، ص۲۲.
- ↑ معجم رجال الحدیث، ج۳، ص: ۱۸.
- ↑ خویی، معجم رجال الحدیث، ج۳، ص۲۱.
- ↑ نجاشی، رجال نجاشی، ۱۴۰۷ق، ص۹۰؛ نیز نک: اردبیلی، ص۹ -۱؛ خویی، ص۳۶- ۳۸.
- ↑ رجال الشیخ الطوسی، ص: ۳۳۲.
- ↑ الفهرست (للشیخ الطوسی)، ص: ۱۹.
- ↑ نک: عقیلی، /۸؛ ذهبی، /۳۵؛ ابن‌حجر، /۶۱.
- ↑ نک: ابن‌ندیم، ۷۶؛ شیخ‌طوسی، رجال طوسی، ۶۶، الفهرست، ۳؛ نجاشی، رجال نجاشی، ۱۴۰۷ق، ص۵.
- ↑ ابن‌ندیم، ۷۶؛ ابوغالب، ۳
- ↑ شیخ‌طوسی، الفهرست، ص۳
- ↑ نک: حمیری، ص۵۲؛ صدوق، عیون، ص۱۳؛ شیخ‌طوسی، الغیبه، ص۱-۲.
- ↑ نک: پاکتچی، ۵
- ↑ حمیری، ۵۲
- ↑ حمیری، ۵۳؛ الاختصاص، ۲؛ قس: همین مضمون‌از صفوان‌بن‌یحیی، کلینی، /۷۵.
منابع
- آبی، حسن، کشف‌الرموز، قم، ۴۰۸ق.
- ابن‌ادریس، محمد، السرائر، تهران، ۲۷۰ق.
- صدوق، محمد، عیون‌اخبار الرضا ع، نجف، ۱۳۹۰ق/۱۹۷۰م.
- ابن‌بابویه، “مشیخه الفقیه” ، همراه‌ج من‌لایحضره‌الفقیه، به‌کوشش‌حسن‌موسوی‌خرسان، نجف، ۱۳۷۶ق/۱۹۵۷م.
- ابن شهرآشوب ، معالم العلماء ، نجف ۱۳۸۰/۱۹۶۱.
- ابن‌حجر عسقلانی، احمد، لسان‌المیزان، حیدرآباد دکن، ۱۳۲۹-۱۳۳۱ق.
- ابن‌طاووس، علی، محاسبه النفس، تهران، ۱۳۱۸ق.
- ابن‌ندیم، الفهرست.
- ابوغالب‌زراری، احمد، رساله فی‌آل‌اعین، به‌کوشش‌محمد علی‌ابطحی، اصفهان، ۱۳۹۹ق.
- الاختصاص، منسوب‌به‌شیخ‌مفید، به‌کوشش‌علی‌اکبر غفاری، قم، منشورات‌جماعه المدرسین.
- اردبیلی، محمد، جامع‌الرواه، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
- برقی، احمد، “رجال” ، همراه‌رجال‌ابن‌داوود، به‌کوشش‌جلال‌الدین‌محدث‌ارموی، تهران، ۱۳۴۲ش.
- پاکتچی، احمد، “گرایشهای‌فقه‌امامیه‌در سده دوم‌و سوم‌هجری” ، نامه فرهنگستان‌علوم، ۱۳۷۵ش، شم.
- تستری، محمد تقی، قاموس‌الرجال، قم، ۱۴۱۰ق.
- حمیری، عبدالله، قرب‌الاسناد، تهران، مکتبه نینوی‌الحدیثه.
- خویی، ابوالقاسم، معجم‌الرجال، نجف، ۱۳۹۸ق/۱۹۷۸م.
- ذهبی، محمد، میزان‌الاعتدال، به‌کوشش‌علی‌محمد بجاوی، قاهره، ۱۳۸۲ق/۱۹۶۳م.
- راوندی، سعید، الخرائج‌و الجرائح، قم، ۱۴۰۹ق.
- شهید اول، محمد، غایه المراد، به‌کوشش‌رضا مختاری، قم، ۱۴۱۴ق.
- طوسی، محمد بن حسن، رجال، به‌کوشش محمد صادق آل بحرالعلوم، نجف، بی‌نا، ۱۳۸۱ق/۱۹۶۱م.
- همو، الغیبه، به‌کوشش‌عبادالله‌طهرانی‌و علی‌احمد ناصح، قم، ۱۴۱۱ق.
- همو، الفهرست، به‌کوشش‌محمد صادق‌آل‌بحرالعلوم، نجف، ۱۳۸۰ق.
- صفار، محمد، بصائر الدرجات، تهران، ۱۴۰۴ق.
- عطاردى، عزیزالله، راويان امام رضا عليه السلام در مسند الرضا، بی‌جا، كنگره جهانى امام رضا عليه السلام، ۱۳۶۷ش.
- عقیلی، محمد، کتاب‌الضعفاء الکبیر، به‌کوشش عبدالمعطی‌امین‌قلعجی، بیروت، ۱۴۰۴ق/۱۹۸۴م.
- علامه حلی، حسن، مختلف‌الشیعه، تهران، ۱۳۲۴ق.
- کشی، محمد، معرفه الرجال، اختیار شیخ‌طوسی، به‌کوشش‌حسن‌مصطفوی، مشهد، ۱۳۴۸ش.
- کلینی، محمد، الکافی، به‌کوشش‌علی‌اکبر غفاری، تهران، ۱۳۷۷ق.
- مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال فی علم الرجال ، چاپ سنگی، نجف، بی‌نا، ۱۳۴۹ـ۱۳۵۲.
- محقق‌حلی، جعفر، المعتبر، چ‌سنگی، ۱۳۱۸ق.
- نجاشی، احمد، رجال، به کوشش موسی شبیری زنجانی، قم، جامعه مدرسین، ۱۴۰۷ق.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله: